Sağlık Turizmi Genelgesi Yönetmelik İptali
Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik, 26 Nisan 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Türk Tabipler Birliği, Yönetmeliğin 17. maddesi uyarınca, 13 Temmuz 2017 tarihli ve 30123 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldığını belirterek, şu açıklamayı yaptı, “Anılan yönetmelik ile ülkemize sağlık hizmeti almak üzere gelen Türkiye Cumhuriyeti (TC) vatandaşı olmayan hastalara, TC vatandaşı olup yurtdışında ikamet eden hastalara ve turist olarak gelip ülkemizde sağlık sorunu yaşayan kişilere sağlık hizmeti verme yetkisi Sağlık Bakanlığı tarafından uluslararası sağlık turizmi yetki belgesine sahip kamu, üniversite ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına verilmektedir. Bir başka anlatımla, TC’de mesleğini uygulama yetkisine sahip olan hekimlerin, bu yönetmelikle, hastanın uyruğuna veya yurtdışında yerleşik olup olmadığına bağlı olarak mesleğini uygulamalarına mani olabilecek düzenlemeler getirilmiştir.
Muayenehane Hekimleri Hangi Hastalara Bakabilecek ?
Aynı şekilde ülkemizde sağlık hizmeti vermek üzere Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsat almış sağlık kuruluşlarının sağlık hizmeti verme yetkileri, başvuran hastanın kişinin uyruğuna göre kısıtlanmaktadır. Yönetmeliğin 1. bölümünün 2 maddesinde TC vatandaşı olmamasına rağmen sağlık hizmeti alırken bu yönetmelik kapsamı dışında kalan yabancılar sıralanmıştır. Dolayısıyla ülkemizde sağlık hizmeti alan tüm yabancılar bu yönetmelik kapsamında değildir. Sağlık hizmeti veren hekimlerin yabancı hastaların hangilerinin yönetmelik kapsamında olduğunu takip etmek gibi bir görev ve sorumluluğu olmadığı gibi; ülkemizde mesleğini uygulama hak ve yetkisine sahip hekimlerin başvuran hastaya sağlık hizmeti verme bakımından kısıtlamaya tabi tutulmalarına, yetki belgesi olmayanların bu hastalara sağlık hizmeti veremeyeceklerine ilişkin türev düzenlemeye olanak veren yasal bir kural bulunmamaktadır. Mesleğini yapmaya yasayla yetkilendirilmiş hekimlerin bir kısım hastaya sağlık hizmeti vermesinin yasaklanabileceği bu yönetmelik ile hastaların tedavisi için hekim seçme hakkı da gasp edilmiş olmaktadır.
Bu yönetmelik ile seyahat acenteleri veya asistan kuruluşlar adı verilen çeşitli yapılarla birlikte hareket ederek yurtdışından ülkemize hasta getirilmesi suretiyle simsarlık yapılmasına hukuki dayanak oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Sağlık kuruluşu ile acente arasında temin edilen hasta başına ücret/prim şeklinde anlaşmalarla yürütülen bu sistemin suç oluşturduğu ve kanunla tanımlanan suçun yönetmelik kuralı ile ortadan kaldırılamayacağı açıktır.
Yine bu yönetmelik kapsamında hassas kişisel veri niteliğindeki sağlık verilerinin hiçbir sınırlama yapılmadan ve anonimleştirilmeden bütünüyle bakanlıkla paylaşılmasının istenmesi, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’na ve ülkemizin de kabul ettiği uluslararası sözleşmelere aykırıdır. Anılan kanunun genel ilkelerinin belirlendiği 4. maddesine göre; kişisel verilerin işlenmesinde, diğer ilkelerin yanı sıra, işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü olma ilkesine uyulması zorunludur. Yönetmeliğin söz konusu düzenlemesinde bakanlık tarafından oluşturulan web tabanlı sisteme hastaların kaydedilmesi, merkezi sağlık veri sistemine aktarılması ve istenilen bilgi ve belgelerin de bakanlığa gönderilmesi hasta mahremiyetini yok saymıştır.
Komplikasyon hekim kusuru olmadığı için komplikasyon tazmini diye bir durum yok iken; bu yönetmelikte tanımlanan komplikasyon sigortası uygulamasının amacının hizmet kaynaklı zararları önlemeye değil, sağlık ortamında yeni bir pazar oluşturmaya yönelik olduğu anlaşılmaktadır. Dava konusu işlem açıkça hukuka aykırıdır.
Yönetmelik ayrıca eksik ve belirsiz düzenlemeler içermektedir. Reklam yasağına ilişkin herhangi bir hüküm içermemesi nedeniyle insan sağlığını riske atacak sonuçların doğmasına sebebiyet verebilecektir.
Yönetmelikte sağlık turizmindeki sağlık hizmet bedellerinin Sağlık Bakanlığı tarafından belirleneceği hükmü yer almaktadır. Oysa bilindiği gibi sağlık hizmetlerinin tarifesini belirleme yetkisi TTB’ye ait olup bu yetkinin Sağlık Bakanlığı’na devri de hukuka aykırıdır.
Uluslararası Sağlık Turizmi ve Turistin Sağlığı Hakkında Yönetmelik’in tamamının yetki unsuru yönünden; 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi, 5. maddesinin 1. fıkrası, 6. maddesinin 1. fıkrasının (a), (c) ve (d) bentleri, 7. maddesinin 1. ve 2. fıkrası, 8. maddesinin 1, 2, 3 ve 4. fıkraları, 11. maddesi, 13. maddesinin 1. fıkrası ve bu fıkradaki “ve aracı kuruluşlar” ibaresinin ise ayrıca başka sebeplerle hukuka aykırı olması sebebiyle yürütmesinin durdurulmasına ve iptaline karar verilmesi talebiyle 25 Haziran 2025 tarihinde dava açılmıştır. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)
